Eigenlijk is het heel gemakkelijk. Een burgerschapsvisie opstellen. Je gebruikt woorden als ‘leerlingen voorbereiden op hun rol in de maatschappij’ en misschien iets met een continu veranderende wereld? Of diversiteit. En dan wat lekker grote woorden erbij.  Dan ben je er wel zo’n beetje.

Toch? Eh. Nee. Je bent  (een heleboel, maar ook) de populatie vergeten.

schoolspecifiek

Heel kortgezegd: jouw burgerschapsvisie moet écht toegespitst zijn op jouw school. Als je het met Chat GPT maakt of als je in algemeenheden blijft hangen, dan ben je nog niet specifiek genoeg.
Een sessie met je team alleen is niet voldoende. Uit jouw visie moet blijken dat het heel specifiek over jouw school gaat, over jouw leerlingen. Overal bereiden we de leerlingen voor op hun plek in de maatschappij (alhoewel, die hebben ze nu ook al), maar welke burgerschapsuitdagingen ze nu al tegenkomen, dat is simpelweg anders in Appingedam dan in Den Haag. Daarom moet je dat beschrijven. Zo simpel is het.

populatie

Het schoolspecifiek maken doe je met het beschrijven van je populatie. .

In het inspectiekader wordt het woord populatie vijf keer genoemd, zoals een doelgericht en samenhangend curriculum dat past bij de leerlingenpopulatie (Op0), of de school stemt aanpak en aanbod af op de leerlingenpopulatie van de school en de leefwereld van de leerlingen (VS2). Maar belangrijker in dit verband:
De schoolleiding sluit met haar visie, ambities en doelen aan op die van haar bestuur en op de kenmerken van de  leerlingenpopulatie van de school. (SKA1).

Het is dan ook niet verwonderlijk te lezen in het magazine Burgerschap op School (2025): “De aanleiding voor een herstelopdracht is vaak het ontbreken van een koppeling met de eigen identiteit en de specifieke kenmerken van de leerlingenpopulatie”. Dus: go for it!

Gehele plaatje

Die populatie is het startpunt voor het beschrijven van wat belangrijk is. Beantwoord daarbij vragen die gaan over hun burgerschapsvorming. Waar lopen de leerlingen tegenaan op dit moment? Wat zijn de problemen die nu spelen?  Wat is de kans dat ze later actieve burgers worden? Wat hebben ze nodig van de school?
Als je deze vragen hebt beantwoord dat krijg je een beeld van waar je burgerschapsonderwijs over mag gaan. Dit gezamenlijke plaatje, dat wordt jouw visie. Met iets mooiere woorden dan ‘continu veranderende wereld’.
Gewoon, omdat het jouw woorden zijn.

Veel plezier bij het schrijven van je visie en het proces daaromheen.

Disclaimer.
Geen tijd en ruimte om dit te dragen, of wil je juist een blik van buiten? Ik word heel enthousiast van burgerschap. Ik  ga graag samen met jou, voor echte gedragen verandering in de school én een goed burgerschapsbeleid.  Laten we in gesprek gaan!

 

Literatuur:
Magazine Burgerschap Op School (2025) – Expertisepunt Burgerschap
AWP Sociale Kwaliteit e.a. (2021), IJkpunten voor goed burgerschapsonderwijs. Amsterdam: AWP-SK.
Handboek burgerschapsonderwijs– Editie Wereldburgerschap, Common Ground, Bram Eidhof.